536.Vlinderdag 2024

Op 2 maart 2024 is de Landelijke Vlinderdag van De Vlinderstichting. Dan verzamelen meer dan zeshonderd vlinder- en libellenliefhebbers zich in de Junushoff in Wageningen voor een inspirerende, leerzame en gezellige dag. Voor de mensen die er niet ‘live’ bij kunnen zijn is er een livestream via Youtube. Het thema van deze dag is 'Toekomst voor Natuur'. We hebben een aantal presentaties in petto, waarin wordt in gegaan op Toekomst voor Natuur en hoe we meer vlinders en libellen kunnen krijgen. Wat is de invloed van het weer op vlinders en hoe reageren libellen op waterkwaliteit? Verder gaat Marc Argeloo in op het feit dat mensen allemaal hun eigen beeld hebben van de natuur en dat jongere generaties niet meer weten hoe divers en rijk de natuur was tijdens de generaties die voor hen kwamen. Daarover gaat ook een documentaire van Rik van der Linden (maker van de serie De Verwonderaars). Hoe tover je gazon om tot bloemrijk grasland? De Vlaamse 'graslandnerds' Stephanie Schelfhout en An De Schrijver leggen het uit aan de hand van het project FlowerPower de tuin. Naast het uitgebreide programma van presentaties, informatieve en educatieve films is er een informatiemarkt waar van alles te zien en te koop is. Boeken, sieraden, planten: keus genoeg. Zet zaterdag 2 maart van 10 uur tot 16 uur in je agenda! Deelnemen is gratis, maar je moet je wel van te https://www.vlinderstichting.nl/actueel/landelijke-dag/

Op zaterdag 4 maart was onze jaarlijkse Landelijke Dag. Dé ontmoetingsdag voor donateurs van De Vlinderstichting en iedereen die van vlinders (en libellen) houdt. Maar liefst 650 mensen waren naar Wageningen komen. Daar werden zij niet alleen getrakeerd op interessante presentaties en mooie films, maar ook op door de medewerkers gebakken taart. Jammer voor de ruim honderd mensen die online meekeken, dat zij die moesten missen. De burgemeester van Wageningen, Floor Vermeulen, en Arthur Mol, rector magnificus van Wageningen Universteit, waren gekomen om de jarige Vlinderstichting te feliciteren. En de winnaar van de gedichtenwedstrijd werd bekendgemaakt. https://www.vlinderstichting.nl/actueel/landelijke-dag/programma1

https://www.youtube.com/watch?v=WGI2Z_RIoiY

9.30 uur	Inloop met koffie en thee
10.00 uur	Openingsfilm	Annette van Berkel
10.05 uur	Welkom	Titia Wolterbeek
Blok 1	Toekomst voor natuur
10.15 uur	Toekomst voor natuur	Anthonie Stip
10.35 uur	Het gat in het natuurgeheugen	Marc Argeloo
10.55 uur	Het vergeten landschap - documentaire	Rik van der Linden
11.10 uur	Pauze
Blok 2	Toekomst voor vlinders en libellen
11.50 uur	Vlindervlucht door Nederland - film	Amber van Amsterdam
12.00 uur	Invloed van weer en klimaat op onze dagvlinders	Chris van Swaay, Michiel Wallis de Vries & Lonneke Teunissen
12.20 uur	Waterkwaliteit en libellen	Roy van Grunsven
12.40 uur	Lunchpauze (lunch zelf meenemen)
Blok 3	Beschermen
13.40 uur	De rupsentuin - film	Annette van Berkel
13.50 uur	Meer zoemende graslanden in natuur en tuin?	Stephanie Schelfhout & An de Schrijver
14.10 uur	Twee motten	Rik Wever & Jurriën van Deijk
14.30 uur	Zoek de snor	Cato van Houten & Manon Wieringa
14.50 uur	Pauze
Blok 4	Op naar meer vlinders en libellen
15.20 uur	Huilende heide en blije bossen	Kars Veling
15.40 uur	Een beschermingsfonds voor vlinders en libellen	Albert Vliegenthart
16.00 uur	Sluiting	Titia Wolterbeek
aansluitend	Borrel

https://www.youtube.com/watch?v=WGI2Z_RIoiY

Ook dit jaar zijn er weer sprekers van De Vlinderstichting, maar ook van externen en natuurlijk ook een Belgische presentatie. Ditmaal nemen Stephanie Schelfhout en An de Schrijver ons mee naar het beheer van graslanden. Ze zijn daarin gespecialiseerd en behalve over graslanden in natuurgebieden hebben ze het ook over Flower Power je tuin: hoe tover je veel meer biodiversiteit in het gazon. Weer en klimaat (verandering) hebben invloed op de vlinderstand, maar wat is die invloed precies en hoe kun je die onderscheiden van andere factoren? Bij De Vlinderstichting is hier uitgebreid naar gekeken en tijdens de vlinderdag zal door Chris van Swaay een tip van de sluier worden opgelicht. Bescherming blijft hard nodig! Albert Vliegenhart vertelt u meer over het pasopgerichte Vlinderstichting-beschermingsfonds. Waterkwaliteit Ook zal Roy van Grunsven ons meer vertellen over de relatie tussen waterkwaliteit en de libellenfauna. Het wordt steeds duidelijker dat de kwaliteit van ons oppervlaktewater slecht is en dat kan niet zonder gevolgen blijven voor libellen, die natuurlijk voor een belangrijk deel van hun leven van dat water afhankelijk zijn. Het vergeten verleden Een beeld uit de documentaire 'Het vergeten verleden' (Bron: Rik van der Linden).Een beeld uit de documentaire 'Het vergeten verleden' (Bron: Rik van der Linden). Er zal ook aandacht worden besteed aan het vergeten verleden. Huidige generaties hebben een heel andere natuurreferentie dan hun ouders en grootouders, en hun kinderen hebben weer een ander vertrekpunt. Marc Argeloo heeft hier een boeiend boek over geschreven en zal op de Vlinderdag er meer over vertellen. Filmmaker Rik van der Linden heeft, in opdracht van de Groene Bondgenoten, daar een film over gemaakt en deze zal tijdens de dag worden vertoond. Nog meer op het programma En er zijn meer prachtige films over vlinders, rupsen en over de Vlindervlucht, onze jubileumactiviteiten van 2023 waarbij we iedere maand een provincie aandeden om daar op zoek te gaan naar vlinders en libellen en om onze onmisbare vrijwilligers in het zonnetje te zetten. Cato van Houten en Manon Wieringa hebben een presentatie onder de titel: ‘Zoek de snor’. Wilt u hier meer over weten, kom dan naar de Landelijke vlinderdag op 2 maart in theater de Junushoff in Wageningen. Er is nog veel meer te beleven dan hier genoemd.

https://www.youtube.com/watch?v=WGI2Z_RIoiY

Korstmossen en Pudding https://www.nporadio1.nl/fragmenten/vroege-vogels/cc5ce240-3b98-4522-86fb-37d4282421ce/2022-12-25-de-oudste-korstmossen-die-er-zijn-lijken-op-pudding

https://www.nporadio1.nl/fragmenten/vroege-vogels/51099c98-0d48-4e32-94fa-e8fdb7508f5f/2020-06-22-korstmos-op-de-schop De komende twee jaar gaat 33 kilometer dijk op de schop tussen Hoorn en Amsterdam. Die dijken zijn bekleed met basalt en Noorse steen en zijn een groeiplek voor veel bijzondere korstmossen, zoals het Rood dijkzonnetje en de Steentandpastakorst. Gaan die allemaal verdwijnen straks? We gaan op reportage met ecoloog Henk Jan van der Kolk van het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW).

https://www.nporadio1.nl/fragmenten/vroege-vogels/94d726aa-65ae-4ae2-ac9b-ada72b79e3d2/2019-09-22-speuren-naar-korstmossen Ruim duizend soorten voor de wetenschap: André Aptroot heeft van het vinden van nieuwe korstmossen zijn specialiteit gemaakt. Afgelopen voorjaar verscheen zijn nieuwste boek: bijna 3000 pagina's over de Caloplaca. En dat is dan nog maar één soort. We gaan vast nog veel van hem horen.

https://www.nporadio1.nl/fragmenten/vroege-vogels/b351caf3-c8c5-4133-a44a-71c0eb10f442/2019-01-06-unieke-korstmossen-op-oude-zeedijk Het is een flink karwei waar Thijs van Trigt aan is begonnen: het schoonmaken van een stuk dijk tussen Nijkerk en Putten. En allemaal ter behoud van de zeldzame korstmossen die op de stenen groeien.

Drie jaar is er in het Europees parlement aan gewerkt; de wet op de Kunstmatige Intelligentie. Naar verwachting wordt de wet morgen definitief aangenomen. Door de wet worden strenge eisen gesteld aan AI-systemen, en kunnen ze zelfs verboden worden. Groen Links Europarlementariër Kim van Sparrentak is een van de onderhandelaars voor de AI Act, en moest de wet dus door het Europees Parlement loodsen. https://www.nporadio1.nl/fragmenten/nos-met-het-oog-op-morgen/8f421410-c4e5-435f-9dcc-4885128dd0d3/2024-03-12-kim-van-sparrentak-loodste-de-ai-act-door-het-europees-parlement

Het Speulderbos is een goede plek voor korstmossen, omdat dit deel van de Veluwe het langst beschermd is gebleven tegen stikstofdepositie. We gaan met korstmossenkenner Koen Verhoogt op zoek naar de bijzondere korstmossen die je in de rest van Nederland bijna niet meer ziet, maar hier juist wel.

https://www.youtube.com/watch?v=6Ozz3Lutz9U

Korstmossen zien er prachtig uit maar je moet er wel wat moeite voor doen om ze van dichtbij te kunnen bewonderen. In Nederland hebben we maar weinig gesteente en gebergte dus dit oude stenen fort bij Ruigenhoek en de betonnen kazematten zijn de ideale plek voor de korstmos die op steen leeft. Samen met Guido Berger en Sander van Zon van de korstmossenwerkgroep gaat Menno Bentveld diep door de knieën voor deze bijzondere korstmossen. https://www.youtube.com/watch?v=YppnYz8b-4w

https://www.nporadio1.nl/fragmenten/nieuws-en-co/8ba99877-0419-4e4a-aaac-2190eb953943/2018-03-30-vrolijke-gele-korstmossen-op-de-bomen-verklappen-milieuproblemen Gele en paarse krokussen, een enkel groen knopje en mooi geel gekleurde boomstammen tijdens de paaswandeling: een fraai gezicht! Maar schijn bedriegt, want dat geel op die boomstammen komt van korstmossen die dol zijn op ammoniak. Kok van Herk brengt in opdracht van verschillende provincies alle soorten korstmossen in kaart op meetpunten in de natuur en langs verkeersknooppunten. Want die korstmossen blijken een ideale indicator voor de luchtkwaliteit. Van Herk constateert een zorgwekkende toename van gele korstmossen en dus een toename van ammoniak in het milieu. En dat komt niet alleen door intensieve veehouderij en het mestoverschot...

Als korstmossenexpert Koen Verweij door het bos loopt, let hij vooral op oudere bomen en dode bomen. Daar zijn vaak korstmossen te vinden. Hij laat natuurfilmer Marit Daams de talloze soorten zien die hier voorkomen. Zo vinden ze het bijzondere ruig pruikspijkertje, een van de kleinste soorten van Nederland.https://www.youtube.com/watch?v=9aDjkICaLtU

https://www.rtvutrecht.nl/nieuws/3509977/natuurlijk-zoey-deze-ammoniakminnaars-zien-we-nu-in-heel-nederland Leusden/Soest - Gestippeld schildmos , bruin boerenkoolmos, avocadomos, en het purperschaaltje; het zijn maar een paar namen van de meer dan zevenhonderd soorten korstmossen die we in Nederland hebben. Naast dat ze hele leuke namen hebben en er vaak prachtig uitzien, hebben ze een groot nut doordat ze veranderingen door vervuiling in de natuur aan het licht te brengen. Eddy Zoëy is met korstmossendeskundige Kok van Herk op pad in onze provincie. Kok van Herk heeft een passie voor korstmossen en bezoekt al jaren honderden plekken in de provincie om ze te meten. Heel precies brengt hij keer op keer in kaart welke mossen er wel of niet in welke aantallen voorkomen. En dat doet ie niet voor niks. Korstmossen zijn namelijk zeer goede milieu-indicatoren, legt Kok uit. "Alle soorten korstmossen hebben hun eigen verhaal over het milieu. De ene soort houdt van verzuring en de andere weer niet. De een houdt van stikstof en een ander niet. De ene houdt van een warm klimaat en de ander niet. Door van alle soorten heel precies vast te stellen hoeveel er waar op zitten maar ook welke soorten minder of meer worden in de loop der jaren, kun je dus afleiden welke veranderingen in het milieu plaatsvinden." En Kok wil nog veel verder gaan met het belang van korstmossen monitoring: "Je kan bijvoorbeeld met korstmossen nagaan of de plannen van Remkes rond stikstof de natuur gaan helpen of niet." Korstmossenmeetnet Een bomenrij op het Jaagpad bij Leusden is één van de meetpunten waar Kok en Eddy lopen. Dankzij het Provinciale Korstmossenmeetnet - wat al sinds 1979 loopt - is Utrecht één van de best gedocumenteerde gebieden ter wereld. "Korstmossen zijn in tegenstelling tot gewoon mossen geen planten maar een samenwerkingsverband tussen schimmels en algen. Er zijn er meer dan zevenhonderd soorten", legt Kok uit. Op deze bomen bekijkt Eddy de grillige kleuren en patronen. Als hij heel dicht bij de schors gaat staan, ziet hij het eikenmos dat als een soort hertengeweitjes aan de bomen hangt. "Het zijn ingenieuze kunstwerkjes, Kok!" Ammoniakminnaar Onder invloed van het milieu zijn er soorten die verdwijnen maar er komen ook nieuwe soorten bij. "Aan het groot dooiermos kun je aflezen hoeveel ammoniak er in de lucht zit. Het is een sterke ammoniak-indicator. Het hangt dan ook wel van de boomsoort af welke conclusies je precies kunt trekken want het dooiermos groeit niet op elke boomsoort even goed", vertelt Kok. "Op de bomenrij in Leusden zit nu veel groen boomschildmos, een warmte minnende soort die rond 1990 pas zijn intrede deed en nu overal in Nederland voorkomt. Op de Stompert bij Soest, een militair oefenterrein en natuurgebied, groeit veel ammoniakschotelkorst, een soort die ik zelf in de jaren 90 nog nieuw gevonden en nieuw voor de wetenschap beschreven heb. Nu groeit hij zelfs in mijn tuin! Hij behoort tot de groep schotelkorsten en binnen die groep is hij degene die ammoniak minnend is." Voor het oog zijn het prachtige kunstwerkjes, de korstmossen op de bomen en stoeptegels. Kok: "Wat ik ook heel prachtig vind zijn de mossen op de zeedijken. Bij Spakenburg hebben we een hele mooie middeleeuwse zeedijk langs het IJsselmeer met soorten korstmossen die daar waarschijnlijk al honderden jaren zitten op de granietblokken." Eddy: "Wat zijn dan die grote vervuilers, die ervoor zorgen dat de natuur verandert? "Kok: "Met het meten van korstmossen kan ik alleen verandering door ammoniak zien. Stikstofoxiden zoals die bij vlieg- en autoverkeer vrijkomen kan ik niet zien dus ik kom automatisch uit bij de landbouw als vervuiler. Deze echte grote vervuilers zitten in gebieden waar tot nu toe niet zoveel gedaan is aan ammoniakreductie omdat men dacht dat ze toch ver genoeg van de natuurgebieden af lagen. Een voorbeeld: in Vijfheerenlanden is sinds het melk quotum eraf is heel veel uitgebreid in de rundveehouderij. Ik kan aan de korstmossen op de bomen in Vijfherenlanden zien dat daar nog nauwelijks iets aan ammoniakreductie gedaan is. Ik zou het zinvol vinden om dus die gebieden aan te pakken waar tot nu toe nog weinig gebeurd is zoals daar. Ik ben heel benieuwd wat er gaat gebeuren nu in de politieke keuzes." Wandelend in de natuur langs bomen maar ook in bewoonde gebieden soms op de stoeptegels valt er heel wat moois op te merken als je er een beetje oog voor krijgt. Eddy heeft daar nog een tip voor: "Kijk mocht je zoals ik als vogelaar toch een verrekijker bij je hebben, draai die dan eens om. Zo kun je ook zonder loep de prachtige kunstzinnige patronen van de korstmossen zien."

Mooie Vogelwoorden van Toine Andernach NatuurLezingen Delft

https://www.youtube.com/@artefamilyde https://www.trouw.nl/duurzaamheid-economie/ict-er-arjan-de-vries-kocht-een-uniek-natuurgebied-op-marktplaats-dit-bos-is-van-de-dieren~b8eae21b/ https://www.youtube.com/watch?v=jivabZmgy10&list=PL4d-w5KrJjTZZxEb0XKIKLLkZbdWK5iJn

https://www.youtube.com/@arte

https://www.youtube.com/c/ARTEDocumentary

https://www.youtube.com/channel/UCwI-JbGNsojunnHbFAc0M4Q

https://www.youtube.com/@arteconcert

https://www.youtube.com/playlist?list=PLCwXWOyIR22s1vddGJB3NNRSI45jEy_sE

https://www.youtube.com/playlist?list=PLCwXWOyIR22vEFvaVO1MzSKlwH0j4TxSv

https://www.youtube.com/watch?v=jivabZmgy10&list=PL4d-w5KrJjTZZxEb0XKIKLLkZbdWK5iJn

https://www.youtube.com/@artefamilyde

http://www.astridkantweidevogels.nl/images/documenten/mensenvogel_1202_web.pdf

Global FlyWay